Tálanton

 
Otrzymywałem, jak ktoś,
komu darowana jest
druga i kolejna szansa.

Ale nie myślałem o tym,
a przynajmniej nie w taki sposób.

Mijały dni bezmyślne, ciemne.

Te wszystkie nazwy kruszców,
bywało, trudne do spamiętania.
Przymioty najwyższej próby,
cnoty zakrywające moje ubóstwo.

Ukrywane
w lęku przed ich doskonałością.

Czasem ręce, przyznaję,
miałem zdrapane do krwi
od przerzucania
ostrych gruzeł
lub rozbitych cegieł,
byle nie widzieć.

Ale to rzadko.
Częściej było inaczej.

Koparka zagłębiała lemiesz
i zasypywała skarb,
do którego trafić nie sposób,
bo dookolne
stawało się pustynią.

Patrzyłem, ja i wielu, bezradny.
Bo i co miałem zrobić?

Witki, którymi znaczyłem miejsca,
usychały każdego wieczora.

A co zrobić,
gdy przyjdzie
zdać rachunek?

Co powiedzieć? Jak wytłumaczyć?
Jakim usprawiedliwić się krzykiem?
Na jakiej oprzeć się
lasce zawstydzonego milczenia? 

Wieczory II

 
Rozmaitość wieczorów; każdy niepodobny
do byłych i tych przyszłych, nowy i osobny

I osobnej wart pieśni, i w innym języku,
który ludzi i duchów uwagę by przykuł

Który wybrzmiałby z mocą i w pełni po latach,
języku bliskim sobie, dalekim od świata

Wieczory rozmaite! Wprzęgnięte w zimowy
bieg sań gdzieś w górze rzeki lub w letnie połowy

z pokładu smolnej tratwy. Wieczory jesienią,
które swą moc straciwszy, niczego nie zmienią

poza liści kolorem, światłem chropowatym
i wyblakłym jak zdjęcie. Wieczory na straty

spisywane zbyt letnim piórem i bez racji,
wieczory z gór schodzące od wschodniej Słowacji

Wieczory, które zbiegły na „módl się i pracuj”,
wieczory przydymione gdzieś w skrzyńskim pałacu

Słońce dłużej i dłużej za biel brzóz się chowa
i z kocich łbów swych wróży chwiejna Kolejowa

I nigdy się te wróżby sprawdzić jej nie miały
wśród wzgórz, gdzie z manlicherów jeszcze słychać strzały

Wolno słońce zachodzi, niegasnąca rana…
Błyska w rzece wieczornej szczupak, pstrąg i brzana

I kominów dalekie kołyszą się światła,
i niknie w nurcie nocy smołowana tratwa 

Oracze

 
To, co schowane,
przyszło im odkrywać.

Podnosić tłustą ziemię,
krzesać iskry o wilgotne głazy.

Ale to przypadek,
że orzą ziemię, nie niebo.
Tego samego słońca
szukają bowiem,
zgarbieni.

Wykopane złoto
wcierają w skórę.

Noc ich ku domom prowadzi;
właśnie rodzą się ci,
co patrzą na nich
z nadzieją. 

Rozjechali się, rozeszli

 
Rozjechali się, rozeszli:
na Śląsk, do niskich domków
nad jeziorem Michigan.

W kraciastych koszulach,
w niedzielę pod krawatem,
pachnący łąką,
w ubogich sutannach.

Łowią ryby, modlą się nad nimi,
wypuszczają z rąk.

Każdy jest nawiedzony: w słuchawkach
przedwojennych telefonów
słyszą głosy.

Całują się, kaleczą
o szorstkie policzki jak o słowa.
Obrzucają kolorowymi pocztówkami,
by nie było gorzko.

Nic ich nie zatrzyma
na drodze do wieczności. 

Szczęśliwi, syci

 
Zapewniono nam szczęśliwe trwanie i wieczystą miłość,
prawo, odpoczynek po smutku albo ciężkiej pracy na roli,
w fabryce pachnącej lnem, sierścią; nie można wiele mówić, gdy jest się
wyznawcą zmęczenia.

Milczymy, patrząc bezmyślnie na stare mury, ściany
spichrzy i kościołów. Odczuwamy przyjemność ciała i tyle
nam wystarcza. Nie należy chcieć wiele, oto pierwszy warunek
poczciwego żywota.

Teraz oni, nasi sprawiedliwi i dobrzy sędziowie,
mówią w naszym imieniu i naszym głosem, a jednak
mówią w martwym języku. Lecz my jesteśmy wiecznie
młodzi i spokojni. Za doprawdy niewielką cenę

uzyskaliśmy dostęp do świata, do którego nie mieli
dostępu nasi ojcowie z sadzą wtartą w poranione ręce.
Teraz jesteśmy od nich lepsi, lepsi od siebie samych
z ubiegłego wieku obsianego ziarnem popiołu.

Przystrojeni w wielobarwne kokardy, szczęśliwi i syci,
zanurzamy wypielęgnowane dłonie w wodzie; jest ona jak płynne złoto.
To złoto układa nam się w gardle, to złoto bulgoce w żołądkach.
Nasze szklane spojrzenia chwalą blaskiem dotknięcie ciemności.

Teraz możemy znieść wiele, nie czujemy bólu ani upokorzeń;
w końcu co jest złego w uczciwym, solidnym akcie przytakiwania.
Nasze wykwalifikowane umysły chętnie pozbyły się pytań,
przemierzamy z uśmiechem gorącą pustynię wstydu.

Pozbywszy się ze wzgardą religii ojców, nasyciliśmy się nową;
w pędy snów wbiliśmy oszczepy – oto bezkrwawe zwycięstwo.
Nasi dobrotliwi sędziowie pilnują teraz obrządków,
stoją na straży chybotliwych fresków nowego rytuału.

Od czasu do czasu ktoś się wybudza, powraca z naszego raju,
mówi, że nasi aniołowie wcale nie mają skrzydeł, świętym brak aureoli,
ale kto by tam wierzył, kto by wierzył
w te pełne zawiści pomówienia szaleńców.

W oczach powracających odbija się ognisty miecz,
więc być może zostali wygnani, być może zostali osądzeni.
Wypędzamy ich z naszego kręgu, naznaczamy,
zamykamy swe uszy jak klatki. Sędziowie gładzą nas po policzkach.

Nasi ojcowie z sadzą na zniszczonych dłoniach
patrzą na nas, powiększonych o układną wskazówkę cienia.
Nasi dobrzy sędziowie skazują ich po raz kolejny
na brak nadziei, na rozpacz, na patrzenie na swoje dzieci. 

Opowieści zimowe. Czwarta strona notesu

 
Słońce tu inne; każdą bowiem z bardziej powabnych sylwetek
powieloną w szkle wystaw oświetla chętniej, by chwilę
później przeskoczyć na smukłe palce, co tę ma zaletę,
że nie rani cię w sposób żaden bladych promieni wysiłek.

Piwo nie smakuje dobrze. Więc kawa. Plus wodnista brandy,
w której słońce, tonąc, zostawia resztki słodyczy zaciśnięte na dnie.
Biały ścieg łączy niskie fale; nici niewidocznie przędą
dłonie kute w kamieniach. I naciąg dnia słabnie.

Łódź, za słoną opłatą, wiezie cię teraz samym skrajem
czerni; szmer motoru rozlany oleistą plamą
podchodzi godzina po godzinie pod pałac Rady i nadaje
stosowne metrum trwającym w półmroku obradom.

Możesz, śpiąc, chodzić dalej. Twarz na zimnym murze
zostawia kontur, który się zamaże nim go schwycą oczy
płynących wysp pełnych błękitnych ogni i ludzi, którzy
tańczą, gdy wycisza się księżyc i blask nie skowyczy.

Nad martwą wodą wiek marynarki fellini poznają po prążkach
jak po słojach drzewa kelnerzy wśród cichego skrzypu
skórzanych podeszew. Brud nieba mewa z piór wytrząsa
i okno zamyka się jak zwykle na granicach bytu.




Wiosna. Epilog, ostatnia strona notesu

Ekran telefonu ożywa, karmiony cichymi słowami,
i drga w nim niebieski świetlik niby hibernowany Endymion
prężący dumnie tatuaż – mapę. Podczas gdy ty na pamięć
odczytujesz dotykiem litery jej imion. 

Opowieści zimowe. Trzecia strona notesu

W prostokącie szklanego wycinka świata zanurza się głowa
ze stemplem dłoni; niewiele ponad to się tutaj chce zdarzyć i zdarza.
Lecz w dole – już tak. Obcasy stukają o deski mostu miarowo.
Pachnie kadzidło i mirra w złocie reflektorów przy odległych garażach.

Piramida z zepchniętych w zaułek puszek po piwie zatrzymuje na kilka
sekund wzrok: oto pomnik, który ludzkość wznosi
jednostkowym pragnieniom, zawsze zresztą im więcej niż przychylna.
Świat się wprawdzie zapętla, lecz wokół własnej osi.

Łamie się żółć pływających świateł i w tej samej chwili gęstnieje
przestrzeń między alfą a omegą, wiedzy o czym nieskory
nie wyniósł z geometrii uczeń, i teraz w ściśnięte istnienie
wpatrzony odczuwa lęk i duszność, dwie swego gmachu przypory.

Tłuką się dusze dzwonów w jednym ciele nocy; wyspę
w lewym rogu obrazu opuszcza łódź, którą przechyla śmiech oraz wyznań
żar tak wielki, że tli się czarny węgiel wody wokół; wszystko
inne natomiast dogasa. Chłód obsadza przystań.

Nierozważny ruch: herbata spływa ku brzegom stołu. Przedramię
ratować chce niesione osady pamięci; fotografia –
pełna kancer nadzieja pożółkłych twarzy – wilgnie; kraniec
to jedyna rzecz, która bez wątpienia zawsze się przytrafia.